Là một sinh viên khiếm thị, mình rất may mắn khi được học song song cùng lúc tại hai môi trường Đại học khác nhau với hai ngành học. Cơ hội này đã mang lại cho mình những bài học hết sức giá trị. Bên cạnh đó, những chia sẻ cũng được mình đúc kết sau những cuộc chuyện trò với bạn bè tại nhiều trường Đại học khác nhau. Bài viết là những đúc kết và chiêm nghiệm của chính bản thân mình về hai môi trường Đại học Việt Nam và hệ thống Đại học quốc tế.

1. Cách học

Tại R (tên viết tắt của trường quốc tế mình đang theo học), tài liệu học tập luôn có sẵn trên cổng học tập dành cho sinh viên (gọi chung là Canvas). Vì thế, sinh viên có thể xem trước các giáo trình, nội dung bài giảng của giảng viên khi có thời gian. Ngược lại tại V (Tên viết tắt trường Đại học Việt Nam mình đang theo học), mình không thể truy cập vào nội dung bài giảng của giảng viên mà phải tự tìm tài liệu để học theo khung chương trình được giảng viên gợi ý ở buổi đầu. Một số ít giảng viên sẽ gửi tài liệu cho sinh viên khiếm thị nếu họ gợi ý, số đông giảng viên sẽ không gửi tài liệu với lí do bản quyền. Cá nhân mình nghĩ, khi kiến thức đã được đem ra giảng dạy ở bậc Đại học nói riêng, việc bản quyền không phải là vấn đề, vì giảng viên cũng phải lấy kiến thức từ nguồn khác, và việc sinh viên được sử dụng những kiến thức đó là bình thường, miễn là có trích dẫn.

Về phần tài liệu, nếu hầu hết nhiều trường tại Việt Nam sử dụng giáo trình bản cứng, R hầu hết sử dụng giáo trình bản mềm để sinh viên có thể truy cập mọi nơi và hoàn toàn miễn phí tại các thư viện trực tuyến khi sinh viên đó sở hữu tài khoản của trường (được cung cấp theo mã số sinh viên). Việc sử dụng bản mềm sẽ khá tiện cho sinh viên khiếm thị, vì không cần phải chuyển đổi sách từ bản cứng sang bản mềm. Tuy nhiên, một số thư viện trực tuyến không tiếp cận với trình đọc màn hình, nhưng các sinh viên khiếm thị vẫn có thể nhờ thư viện tại trường chuyển đổi định dạng và cung cấp một liên kết dành riêng cho sinh viên khiếm thị có thể truy cập đến tài liệu đó.

Một cái mình thấy không hài lòng lắm khi tham gia học tại V (và nhiều trường Đại học khác tại Việt Nam) là việc đánh giá điểm của sinh viên dựa vào kết quả điểm danh đầu giờ. Với mình, có nhiều cách để một sinh viên đạt kết quả tốt, không nhất thiết phải đến lớp. Do đó, mình khá thích R và một số trường quốc tế khác khi việc sinh viên có đến lớp hay không không quan trọng, quan trọng là điểm số của các bài kiểm tra. Để làm rõ, việc điểm danh tính điểm không có trong hệ thống đánh giá tại hầu hết các trường quốc tế mình biết, chỉ một số ít giảng viên chọn cách điểm danh để cộng điểm hay cưỡng chế thi đối với một số môn học đặc thù (ví dụ như các môn học cần nhiều bài tập thực hành hoặc bài tập nhóm tại lớp). Tuy nhiên, hầu hết các trường đại học tại Việt Nam chọn việc điểm danh vào quy trình đánh giá điểm số, điển hình nếu vắng 30% tổng số buổi học sẽ bị cấm thi hoặc sẽ không có điểm quá trình (30% hoặc 40% tổng điểm).

2. Phần thi

Ngoại trừ một số môn phải thực hành, hầu hết các môn học ở bất kì trường Đại học nào đều có hai hình thức thi phổ biến là viết luận và làm bài kiểm tra tại lớp. Đặc thù của các trường Đại học mình biết tại Việt Nam là tính số trang của bài luận (thường là từ 5-30 trang), không kiểm tra đạo văn, làm phải có định dạng theo quy chuẩn, mà quy chuẩn mỗi trường lại mỗi khác, đặc biệt là phần danh mục tham khảo. Sau đó, tùy vào trường, có trường bắt buộc phải in ra (như Đại học V) để nộp. Với mình, đây là hình thức hết sức lãng phí và không giúp ích gì cho việc lưu trữ. Nếu thi trực tiếp, bài thi sẽ được làm trên giấy, kí tên vào danh sách khi đến phòng thi, và chính điều này cũng là sơ hở khi một vài sinh viên bỗng nhiên thấy mình không có điểm thi, mặc dù ngày thi vẫn đến lớp và làm bài. Rõ ràng, lỗi không biết thuộc về ai, nhưng chính cách vận hành những kì thi thế này sẽ lộ ra nhiều sơ sót về việc đánh mất bài thi, và phần thiệt thòi lúc nào cũng là sinh viên phải chịu. Tuy nhiên, một số trường tại Việt Nam cũng đã bắt đầu cho sinh viên thi trực tuyến một số môn học (như Triết học) với hình thức trắc nghiệm, và một số trường cũng đã sử dụng phần mềm kiểm tra đạo văn.

Với R và các trường quốc tế, bài thi sẽ làm online trên hệ thống để hạn chế thấp nhất việc gian lận. Đồng thời, luận văn cần súc tích, ngắn gọn khi được giới hạn bằng số từ (thường là từ 1000 tới 3000 từ). Tất nhiên, việc kiểm tra đạo văn và cách trích dẫn rất nghiêm ngặt, đạo văn còn là một hình phạt rất nặng, ảnh hưởng tới điểm và việc học tại trường. Các bài luận sẽ không cần phải in ra mà sẽ nộp trực tiếp lên hệ thống để kiểm tra. Với một số nhiệm vụ không phù hợp cho sinh viên khiếm thị, mình có thể đề đạt với cố vấn của môn học để thay đổi sao cho phù hợp hơn.

3. Những điều mình học được từ cả hai trường

Đọc tới đây, chắc hẳn nhiều bạn sẽ nghĩ mình đang nghiêng hẳn về trường quốc tế. Đúng là như vậy, bởi họ có những thứ mà trường Việt Nam cần xem xét để cải thiện. Nhưng không vì thế mà mình chán khi học tại Việt Nam. Với mình, mỗi môi trường sẽ tôi luyện mình trưởng thành theo một cách khác.

Trường quốc tế đã rèn cho mình tính tự học, sự liêm chính trong học thuật, quản lí thời gian hiệu quả (vì có rất nhiều nhiệm vụ phải hoàn thành cùng một thời điểm). Tại Việt Nam, mình thấy được tự lập nhiều hơn khi nhận ít sự hỗ trợ từ trường. Mình biết tự chuyển đổi những cuốn sách và đề thi giấy, trau dồi kĩ năng làm việc nhóm. Tất cả những điều này mỗi sinh viên đều có thể học ở bất kì môi trường nào, và ở đâu cũng có những “điểm sáng” hay “điểm tối” của nó. Ví dụ, nếu ỷ lại vào chính sách không điểm danh, bạn có thể không hiểu bài giảng trên lớp khi tham gia học trường quốc tế.

Cuối cùng, mỗi sinh viên đều có cho mình những hướng đi riêng tại những ngôi trường khác nhau. Không quan trọng mình đang học ở đâu, quan trọng là mình đang học như thế nào. Tất nhiên, ai cũng có quyền mong muốn được học tại những ngôi trường tiến bộ, và cách mỗi sinh viên đang rèn luyện từng ngày là cách bạn đang nỗ lực để tiến tới ước mơ của bạn.

Phạm Minh Trung

Bạn đã biết gì về “Tự kỷ”?. Nhiều người bây giờ vẫn xem, tự kỷ là một chứng đơn giản, chẳng đáng để quan tâm. Giống như việc bạn hay trêu chọc những đứa bạn hay ngồi một mình, không thích nói chuyện hoặc đang thất tình của mình là “đứa tự kỷ”. Tuy nhiên, tự kỷ không đơn giản như bạn nghĩ, bởi nó ảnh hưởng rất lớn đến tương lai của một đứa trẻ. Hay nói cách khác, nếu không kịp thời phát hiện và can thiệp đúng cách với một em bé tự kỷ thì rất có thể em ấy sẽ gặp nhiều khó khăn và rào cản trong cuộc sống. Vậy nên phụ huynh cần trang bị cho mình những hiểu biết quan trọng về tự kỷ để phát hiện và can thiệp kịp thời, hỗ trợ con em mình hòa nhập vào cộng đồng xã hội và có một tương lai tốt đẹp hơn. Ngay bây giờ, chúng ta hãy tìm hiểu thật cụ thể một số vấn đề cơ bản về tự kỷ.
1). Tự kỷ là gì? Tự kỷ có chữa được không? – Theo định nghĩa được công nhận và sử dụng phổ biến nhất do Liên Hiệp Quốc đưa ra vào năm 2008, tự kỷ là một dạng khuyết tật phát triển tồn tại suốt cuộc đời. Vâng đây là một dạng khuyết tật chứ không phải một loại bệnh nên không thể nào chữa trị khỏi hoàn toàn được và nó đi theo trẻ đến suốt cuộc đời. Chúng ta chỉ có thể can thiệp và giáo dục để giảm bớt hành vi và bù đắp những khiếm khuyết cốt lõi của con.
2). Dấu hiệu nhận biết trẻ tự kỷ là gì? – Các biểu hiện của tự kỷ thường xuất hiện ở giai đoạn 1 – 3 tuổi do hậu quả của rối loạn thần kinh ảnh hưởng đến chức năng hoạt động của não bộ. Dù là nam hay nữ, dù thuộc chủng tộc nào, có điều kiện kinh tế – xã hội ra sao thì đều có nguy cơ mắc chứng rối loạn phổ tự kỷ. Người có tự kỷ sẽ thường có 2 nhóm khó khăn cốt lõi bao gồm: khó khăn về giao tiếp và tương tác xã hội; và hành vi thích ứng. Nếu bạn quan sát thấy trẻ có những biểu hiện như sau thì hãy để ý và đưa con em đi khám khi cần thiết.
Khó khăn về giao tiếp và tương tác xã hội: Bao gồm một số biểu hiện như trẻ không hồi đáp khi được gọi tên; không giao tiếp mắt; không chỉ tay vào vật; không chia sẻ sự quan tâm thích thú với người khác; thích chơi một mình; không hiểu các biểu hiện về cảm xúc của người khác và không biết cách thể hiện tình cảm, cảm xúc của mình. Trẻ cũng gặp những khó khăn khác về giao tiếp như không nói hoặc nói được rất ít; sử dụng ngôn ngữ trùng lặp; nhại lại lời hoặc nói những âm vô nghĩa; không biết bắt chước âm thanh; nếu trẻ có thể nói được thì gặp khó khăn trong việc bắt đầu và duy trì cuộc trò chuyện,…
Hành vi thích ứng: Trẻ tự kỷ thường có các mối quan tâm hạn hẹp, cứng nhắc và các hành vi bất thường. Trẻ thường chỉ thích chơi một vài loại đồ chơi; chơi theo cách cứng nhắc, rập khuông như bỏ đồ chơi vào miệng, thích xếp đồ chơi theo chiều dài hoặc chỉ tập trung vào các bộ phận của đồ chơi. Trẻ gặp khó khăn trong việc học luật chơi và thường chỉ thích chơi theo cách của riêng mình. Trẻ cũng có thể có các hành vi rập khuông, lặp đi lặp lại như thích đi nhón chân, quay bánh xe, xoay đồ vật, vỗ tay, vẫy tay, lúc lắc người,…
Đây chính là những dấu hiệu điển hình để phụ huynh bước đầu nhận ra một số điểm bất thường đặc trưng của đứa trẻ có nguy cơ mắc tự kỷ.
3). Tự kỷ có phải dạng tật phổ biến trên thế giới hay không? – Tỷ lệ tự kỷ của trẻ em dưới 8 tuổi trên thế giới là 1,85%, tương đương với cứ 54 trẻ em thì có 1 bé là trẻ tự kỷ. Các báo cáo dịch tễ học cho thấy tỷ lệ mắc của trẻ em nam cao gấp từ 3 – 4 lần so với trẻ em nữ. Tại Việt Nam, kết quả các nghiên cứu về trẻ tự kỷ cho thấy tỷ lệ mắc dao động từ 0,4 đến 0,76% – thấp hơn nhiều so với thế giới, tuy nhiên con số này trên thực tế có thể cao hơn. Bên cạnh đó thì bé trai cũng có tỷ lệ cao hơn bé gái từ 3 – 4 lần. Trẻ tự kỷ có cả ở thành thị và nông thôn. Báo cáo từ các bệnh viện của nước ta cho thấy rằng, số lượng trẻ em ở thành phố được phát hiện và can thiệp sớm nhiều hơn, một phần là nhờ bố mẹ quan tâm đến sự phát triển của con và đưa con đi đánh giá sớm.
4). Nguyên nhân làm cho một em bé mắc chứng rối loạn phổ tự kỷ? – Mặc dù có rất nhiều nghiên cứu cho thấy mối liên quan giữa các yếu tố nguy cơ và tự kỷ. Nhưng cho đến nay các nhà khoa học vẫn chưa tìm ra được bằng chứng nào về nguyên nhân và bệnh sinh của rối loạn phổ tự kỷ. Cụ thể, theo các tài liệu gần đây nhất thì có nhiều yếu tố khiến trẻ em mắc rối loạn phổ tự kỷ bao gồm: yếu tố liên quan đến gen di truyền, yếu tố sinh học như tuổi của bố/mẹ cao khi mang thai, mẹ bị tiểu đường thai kỳ,… và các yêu tố liên quan đến môi trường trước, trong và sau khi sinh như tình trạng sử dụng thuốc, khó khăn trong thai nghén và sinh non.
5). Làm thế nào để phát hiện sớm rối loạn phổ tự kỷ ở trẻ nhỏ? – Cho đến nay thì chưa có xét nghiệm sinh học nào có thể đưa ra chẩn đoán xác định. Và các dấu hiệu về tự kỷ thì khá rộng, không rõ ràng để phát hiện. Tuy nhiên vì tầm quan trọng của việc phát hiện sớm chứng tự kỷ, các nhà khoa học đã nghiên cứu và cho ra các công cụ sàng lọc phát hiện sớm các hội chứng rối loạn phát triển và phát hiện tự kỷ đã được bệnh viện Nhi Trung ương và Bộ Y tế thẩm định. Đó là bộ câu hỏi đánh giá sự phát triển theo tuổi và giai đoạn (ASQ-2, ASQ-3) và bảng kiểm sàng lọc tự kỷ có chỉnh sửa (M-CHAT, M-CHAT-R/F). Hai bộ công cụ này đơn giản, dễ sử dụng và đã được chuẩn hóa để đánh giá sự phát triển của trẻ và thông qua đó, phụ huynh có thể sàng lọc để phát hiện sớm các rối loạn phát triển và rối loạn phổ tự kỷ. Hơn nữa cả hai công cụ này có thể tìm thấy và hoàn toàn miễn phí trên a365.vn. Trên trang web này còn cung cấp rất nhiều video và tài liệu liên quan đến vấn đề tự kỷ. Và khi phụ huynh thực hiện các bài test trên a365.vn thì kết quả hiện ra ngay tức thì, không phải chờ đợi lâu.
Dẫu biết rằng các gia đình có con nhỏ rất quan tâm và chú ý đến sức khỏe của con nhưng thường chỉ tập trung vào sức khỏe thể chất như đo chiều cao, cân nặng hằng tháng, đưa con đi khám khi con bị bệnh. Nhiều cha mẹ không chú ý nhiều đến sức khỏe tinh thần của trẻ trong khi điều đó mới thực sự ảnh hưởng sâu sắc đến sự phát triển lâu dài của con. Phụ huynh cần quan sát con em mình có đang lớn lên theo đúng các mốc phát triển hay không, có gì chậm hay khác thường về nhận thức, hành vi so với bạn bè cùng lứa hay không để kịp thời phát hiện và can thiệp sớm tránh bỏ lỡ thời kỳ vàng cho sự phát triển của trẻ. Là những người cha người mẹ xin đừng chủ quan với tương lai của con em mình nhé.
(Phan Thanh Nhi)

AI là viết tắt của thuật ngữ tiếng Anh “Artificial Intelligence”, được hiểu là trí tuệ nhân tạo. Đây là một lĩnh vực trong khoa học máy tính và công nghệ thông tin, liên quan đến việc phát triển các chương trình máy tính và các hệ thống thông minh nhằm giúp máy tính hoạt động như con người.
Với vai trò to lớn của mình, AI đã thay đổi và tác động đến nhiều lĩnh vực của cuộc sống, bao gồm:
Cải thiện sản xuất và chất lượng sản phẩm: Công nghệ AI được sử dụng để cải thiện quá trình sản xuất, đưa ra dự báo về sản lượng, chất lượng sản phẩm và giúp tối ưu hóa chi phí sản xuất.
Tăng cường an ninh và an toàn: AI cung cấp các công cụ và giải pháp cho các nhà nghiên cứu an ninh, giúp phát hiện và ngăn chặn các hoạt động phạm pháp, giả mạo, lừa đảo và các mối đe dọa khác.
Cải thiện chăm sóc sức khỏe: Công nghệ AI giúp phát hiện bệnh sớm hơn, đưa ra phương pháp chẩn đoán và điều trị tốt hơn, đồng thời tăng cường tính tiên lượng và dự báo về tình trạng sức khỏe.
Thúc đẩy phát triển kinh tế: Công nghệ AI giúp tối ưu hoá các quy trình kinh doanh, tăng cường tính hiệu quả và hiệu suất trong sản xuất, kinh doanh, quản lý và dịch vụ.
Cải thiện cuộc sống cá nhân: AI cung cấp các giải pháp và dịch vụ thông minh, đơn giản hóa và tăng cường sự tiện lợi trong cuộc sống, như hệ thống nhà thông minh, các trợ lý ảo, ứng dụng học tập và giải trí.
Giúp giải quyết các vấn đề toàn cầu: AI có thể được sử dụng để giải quyết các vấn đề lớn của thế giới, bao gồm biến đổi khí hậu, quản lý tài nguyên, phát triển bền vững và đảm bảo an ninh thế giới.
Đẩy mạnh phát triển công nghệ: Công nghệ AI giúp thúc đẩy sự phát triển của các lĩnh vực khác như IoT, blockchain, robot và tự động hóa, tạo ra những tiến bộ đáng kể trong sự tiến bộ của loài người.
Giúp đạt được mục tiêu của Cách mạng Công nghiệp 4.0: AI là một trong những công nghệ trọng điểm của Cách mạng Công nghiệp 4.0, giúp tăng cường sự thông minh và tự động hóa, đưa ra những giải pháp sáng tạo cho các vấn đề của thế giới hiện đại.
Tuy nhiên, cùng với các vai trò đó, AI đặt ra nhiều thách thức và nguy cơ đối với con người, như thất nghiệp do tự động hóa công việc, tác động đến quyền riêng tư và an ninh thông tin, đặt ra thách thức về đạo đức và trách nhiệm xã hội của những người phát triển công nghệ AI. Do đó, để tận dụng và khai thác tối đa tiềm năng của AI, cần có sự hợp tác, tư duy sáng tạo và quản lý thông minh từ cả nhà nước, doanh nghiệp và người dân.
(Phan Thanh Nhi)

Ngày nay, hình thức du lịch ẩm thực rất được ưa chuộng, vì thế trong mỗi chuyến đi chúng ta không ngừng tìm kiếm và thưởng thức những món ăn ngon và độc đáo. Tuy nhiên, cần lựa chọn món ăn ngon mà vẫn đảm bảo an toàn khi ăn để tránh những vấn đề không mong muốn. Sau đây là những mẹo hay trong ăn uống khi đi du lịch.

1. Lựa chọn hình thức đơn giản

Người khiếm thị có thách thức đặc biệt trong ăn uống, vì thế khi chọn món chúng ta nên lựa chọn những món dễ ăn và dễ xử lý. Các món như cơm, mì, phở… hoặc sandwich, bánh mì rất dễ ăn và không cần sử dụng nhiều dụng cụ phức tạp như dao, nĩa để tránh những tai nạn không mong muốn như đứt tay, hay thức ăn bị đổ ra ngoài.

Bên cạnh đó, các bạn cũng cần lưu ý khi lựa chọn những món ăn như cuốn, bánh xèo,… rất dễ xảy ra tình trạng đánh mất vệ sinh khi ăn, vì thế hãy cẩn thận khi ăn những món này hoặc có thể nhờ người sáng hỗ trợ nếu muốn ăn. Ngoài ra, nếu muốn ăn các món phức tạp chúng ta có thể đặt về nhà hoặc khách sạn nếu đang đi du lịch để có thể thoải mái thưởng thức và không làm phiền người khác. Nhưng nhớ rằng hãy thu dọn sạch sẽ sau khi ăn để giữ vệ sinh cho khách sạn.

2. Tham khảo giá

Chúng ta có thể tham khảo giá trước khi đến địa điểm ăn uống bằng việc tìm kiếm thông tin trên mạng xã hội hoặc các trang web, từ đó đánh giá được giá cả, chất lượng của các nhà hàng, quán ăn khác nhau, giúp thực khách thoải mái hơn trong quá trình ăn uống mà không cần lo lắng về giá cả. Đồng thời, khi biết giá cả của các món ăn du khách có thể lựa chọn các món ăn phù hợp với túi tiền của mình hoặc nếu giá của một quán ăn quá cao, chúng ta có thể chọn quán khác có mức giá phù hợp hơn để tiết kiệm chi phí.

Hơn thế, nếu không tham khảo giá trước khi đến quán ăn, bạn có thể bị lừa bởi những chủ quán không trung thực. Họ có thể tăng giá các món ăn một cách vô lý, đặc biệt là với khách du lịch không biết giá cả tại địa phương. Tham khảo giá cả trước giúp chúng ta tiết kiệm chi phí trong chuyến đi bằng cách xem đánh giá của các quán ăn để chọn ra quán vừa ngon vừa rẻ, tránh tình trạng bị tính giá cao hơn

3. Những vấn đề cần lưu ý trong ăn uống

Một trong những thách thức mà chúng ta có thể gặp phải là tình trạng lạ miệng do không hợp khẩu vị với đồ ăn và thức uống trong khu du lịch. Để tránh tình trạng này, chúng ta có thể tìm hiểu ẩm thực địa phương trước khi đi du lịch để biết những món ăn và thức uống phổ biến ở đó. Từ đó, chúng ta có thể chuẩn bị tâm lý và chọn những món ăn phù hợp với khẩu vị hoặc nếu muốn khám phá và trải nghiệm ẩm thực địa phương thì chỉ nên ăn một ít. Nếu thấy không hợp khẩu vị thì nên đổi món khác. Bên cạnh đó, du khách có thể lựa chọn những nhà hàng có thực đơn đa dạng để vừa thưởng thức ẩm thực địa phương vừa có thể ăn những món quen thuộc. Ngoài ra, có thể mang theo kẹo, bánh ngọt hoặc uống trà để khắc phục tình trạng lạ miệng.

Một trong những tình trạng khó chịu mà bạn có thể gặp phải là khó tiêu do thay đổi thói quen ăn uống và di chuyển đường dài. Vì vậy, chúng ta cần xây dựng chế độ ăn lành mạnh khi đi du lịch như hạn chế ăn thức ăn nhanh do thức ăn nhanh nhiều dầu mỡ và chất bảo quản nên dễ gây đầy bụng, thay vào đó hãy ăn thức ăn nhiều chất xơ, bổ sung vitamin C, các thực phẩm có lợi cho đường ruột như sữa chua, trái cây và uống đủ 2 lít nước mỗi ngày. Nếu mắc phải tình trạng khó tiêu, bạn có thể sử dụng men tiêu hoá. Việc tìm mua men tiêu hoá khá dễ dàng tại các nhà thuốc lớn, nhỏ hoặc chúng ta có thể chuẩn bị trước để đề phòng tình huống xấu.

Để giữ vệ sinh khi ăn, chúng ta có thể mang theo khăn giấy để lau tay, lau miệng và có thể xử lý kịp thời nếu không may đánh đổ thức ăn ra ngoài. Bên cạnh đó, có thể mang theo đũa, muỗng cá nhân để sử dụng nếu cần thiết

Trên đây là những mẹo ăn uống mình muốn chia sẻ với các bạn. Hy vọng những lời khuyên này có thể giúp các bạn có thêm kiến thức và chuẩn bị thật tốt để tận hưởng chuyến du lịch an toàn và thú vị. Những mẹo này không chỉ hữu ích trong du lịch mà rất cần thiết trong đời sống hằng ngày, vì thực phẩm là một phần không thể thiếu trong đời sống của chúng ta. Vì vậy, hãy tận hưởng những món ăn ngon mỗi ngày và đảm bảo sức khoẻ bằng cách ăn uống đúng cách.

Nguyễn Thị Hồng Nhung

Xe buýt (hay xe bus) là phương tiện rẻ, an toàn, mát mẻ được nhiều sinh viên lựa chọn, trong đó có sinh viên khiếm thị. Tuy nhiên, hầu hết sinh viên khiếm thị lại gặp khó khăn trong việc bắt xe. Bài viết này là một giải pháp để mỗi chúng ta có thể tự tin để đi xe buýt một mình.

1. Chuẩn bị

Để tra cứu hành trình điểm đến, mình thường dùng Moovit. Ứng dụng tiếp cận rất tốt với người khiếm thị và chỉ dẫn rất chính xác, hiếm khi có trường hợp sai.

Sau khi tải Moovit từ Google Play (hoặc App Store), bạn cấp quyền để ứng dụng truy cập được vào vị trí của thiết bị. Điều này sẽ giúp ứng dụng thông báo chính xác và đó là điều kiện bắt buộc. Thông thường, ứng dụng sẽ xác định vị trí hiện tại của bạn. Trong trường hợp gặp lỗi xác định vị trí, bạn nhấn vô khu vực được đọc (ví dụ như TP.HCM) và chọn lại khu vực nhé. Hiện tại, Moovit đang hỗ trợ tốt hai khu vực lớn ở Việt Nam là TP.HCM và Hà Nội. Các khu vực khác thì mình chưa có dịp trải nghiệm nên không rõ.

Để bắt đầu, bạn chọn vào “Bạn muốn đi đâu” và nhập điểm đến (tên đường và số nhà hoặc tên của vị trí). Một số các vị trí sẽ được liệt kê, bạn chọn vào vị trí mình muốn đến. Sau đó, màn hình sẽ hiện ra các mục như thời gian, thay đổi điểm xuất phát, đảo hướng đi và đến. Bạn tinh chỉnh các mục này để phù hợp với bản thân là được. Nếu muốn đi ngay và xuất phát từ vị trí hiện tại, bạn không cần làm gì và nhấn vào “tìm kiếm chuyến xe”.

Bạn chạm vào giữa màn hình sẽ thấy ứng dụng đề xuất 3 tuyến đường. Thông thường, tuyến đường đầu tiên sẽ thuận lợi nhất về thời gian và cách đi. Tùy vào kinh nghiệm, bạn sẽ nhấn chọn tuyến đi phù hợp với mình.

Bạn sẽ đọc các chỉ dẫn như bắt xe số mấy, lúc mấy giờ, xuất phát từ trạm nào, chuyển xe khác ở trạm nào… Sau khi đã có các thông tin như trên, bạn sẽ tiến hành sang ứng dụng tiếp theo.

2. Chờ xe buýt

Chắc hẳn nhiều bạn đã nghe tới BusMap – ứng dụng giao thông công cộng rất được ưa chuộng vì độ tin cậy của nó. Tuy nhiên, ứng dụng lại không tiếp cận tốt với trình đọc màn hình trên Android, với IOS thì mình chưa thử. Chính vì thế, mình mới phải sử dụng song song hai ứng dụng. Moovit tiếp cận rất tốt với trình đọc màn hình, nhưng lại không cập nhật thời gian thực của xe, nếu có sẽ rất hên xui.

Để theo dõi giờ đến của số xe (đã được bạn chọn ở bước chuẩn bị), bạn đưa tay chạm vào phía trên bên trái của màn hình, vuốt đến tra cứu và nhập số xe. Bạn chọn vào số xe trong mục kết quả, và chọn chiều đi hoặc chiều về cho phù hợp. Tiếp tục, danh sách các trạm sẽ hiện ra, bạn chọn vào tên trạm bạn đang đứng. Nhấn vào “chi tiết” để theo dõi xe.

Lúc này, ứng dụng sẽ hiện ra các tuyến xe sẽ chạy qua trạm này. Bạn vuốt tới số xe mình cần, chọn vào ngay biển số xe đầu tiên vì nó là xe có khoảng cách gần bạn nhất. Bạn sẽ thấy được vận tốc của xe, khoảng cách so với trạm bạn đang đứng được hiển thị theo thời gian thực. Khi xe còn cách bạn khoảng 150m bạn có thể đưa tay vẫy để báo hiệu cho bác tài dừng xe.

3. Đi xe buýt

Khi đã yên vị trên xe, để theo dõi trạm, bạn có thể vô lại BusMap, vào “tra cứu” và chọn lại số xe.

Tiếp đến, bạn chọn vào “bắt đầu khởi hành”, chọn hướng di chuyển (lượt đi hoặc lượt về) để mỗi khi vào BusMap, ứng dụng có thể cung cấp cho bạn bằng giọng nói về trạm dừng tiếp theo để tiện theo dõi. Bạn cũng có thể nhấn vô danh sách các trạm được hiển thị trên hành trình, sau đó chọn theo dõi với khoảng cách 500m. Khi xe buýt còn cách trạm bạn muốn xuống 500m, nó sẽ có chuông để nhắc nhở bạn. Bạn cũng có thể thay đổi giá trị 500m bằng 1000m hay 1500m. Đặc biệt, ứng dụng sẽ cung cấp cho bạn địa chỉ của trạm bạn sẽ xuống. Điều này là cực kì tiện khi bạn có thể đặt xe công nghệ để di chuyển đến một điểm gần đó mà xe buýt không chạy qua.

Kinh nghiệm sử dụng các ứng dụng đi xe buýt được mình tham khảo trên internet và đúc kết qua quá trình trải nghiệm nên chỉ mang tính cá nhân hóa. Bất kì ứng dụng nào cũng vậy, để sử dụng thuần thục, bạn phải có những va vấp trong lần đầu trải nghiệm. Mình tin rằng, nếu tự tin một mình khi đi xe buýt là mục đích của bạn, việc trải nghiệm ứng dụng không phải là trở ngại của bạn đúng không? Chúc các bạn thành công.

Phạm Minh Trung

Ra ở riêng và phải tự lập một mình từ năm đầu Đại học, mình rất may mắn khi những năm học Trung Học phổ Thông đã có ý thức về việc sẽ tự trang bị những vật dụng cho không gian sống của mình sao cho giá cả thật sinh viên nhưng vẫn đáp ứng được các yêu cầu tất yếu của cuộc sống. Sở hữu những món đồ gia dụng thân thiện với người khiếm thị sẽ giúp chất lượng cuộc sống của bạn tốt hơn rất nhiều khi phải sử dụng các món đồ chưa có tính tiếp cận tốt với cộng đồng người mù. Bên dưới là một số món đồ và những tiêu chí khiến mình lựa chọn chúng.

1. Máy lạnh

Hầu hết các điều hòa thế hệ mới đều được trang bị công nghệ tiết kiệm điện Inverter, giúp giảm hóa đơn tiền điện đáng kể. Nhiều bài thực nghiệm một số dòng máy lạnh có trang bị Inverter đều cho ra kết quả, trung bình người dùng chỉ tốn khoảng 3k tiền điện cho tám tiếng ngủ ban đêm. Tính ra, cũng không mắc lắm đúng không?

Bên cạnh đó, hầu hết chúng ta chỉ sử dụng máy lạnh với các chức năng như tăng giảm nhiệt độ, số ít thì có sử dụng chế độ quạt hoặc hút ẩm. Để sử dụng máy lạnh hiệu quả và tận dụng triệt để các chức năng mà nhà sản xuất trang bị, chúng ta phải biết sử dụng điều khiển của máy lạnh (remote). Rất khó để mình sử dụng remote vì phải học thuộc quá nhiều nút. Thay vào đó, mình dùng chính chiếc điện thoại thông minh của mình để làm điều khiển máy lạnh luôn. Rất may mắn khi mình dùng dòng máy Xiaomi nên cổng hồng ngoại được tích hợp sẵn. Tuy nhiên, bạn cũng có thể mua cổng hồng ngoại bên ngoài với giá chỉ 50k để sử dụng các tính năng cơ bản. Bên cạnh đó, chúng ta cũng có thể lắp đặt bộ điều khiển mở rộng hồng ngoại để biến máy lạnh truyền thống thành máy lạnh thông minh. Chỉ với khoảng 250k, người khiếm thị chúng ta có thể điều khiển hầu hết các chức năng của máy lạnh trên chính chiếc điện thoại thông minh của mình dù ở bất cứ đâu.

2. Nồi chiên không dầu

Dành cho những bạn chưa biết, nồi chiên không dầu có thể thay thế lò nướng hoặc phương pháp chiên thủ công trên bếp. Tuy nhiên, món ăn sẽ không dòn như khi chiên thủ công, và cũng không quá khô như khi nướng. Nhưng bù lại, nó rất dễ sử dụng và an toàn cho sức khỏe vì sử dụng rất ít dầu mỡ, chỉ cần một lớp mỏng là thức ăn có thể chín đều.

Hầu hết ngoài thị trường sẽ bán loại nồi chiên núm xoay, hơi khó để sử dụng. Mình đang sử dụng một chiếc nồi chiên từ Xiaomi với giá chỉ khoảng 1.5 triệu, tùy vào các dịp giảm giá. Đặc biệt, chiếc nồi chiên này có thể kết nối với app Mi Home trên cả IOS và Android để người khiếm thị chúng ta sử dụng dễ dàng với các thông số cơ bản là nhiệt độ và thời gian.

Ngoài ra, nồi cũng có một số chế độ cho từng món ăn. Tuy nhiên, qua trải nghiệm, mình thấy nó không chính xác lắm. Thông thường, tùy vào lượng đồ ăn, mình sẽ nấu thử và gọi cho người nhà hoặc ứng dụng Be My Eyes để hỏi xem đã chín hay chưa, từ đó rút kinh nghiệm cho những lần sau. Nồi cũng có chế độ hẹn giờ tự nấu để mỗi khi về nhà là thức ăn nóng đã chờ mình, không cần phải về nhà mới nấu.

3. Bếp điện từ

Mình không chọn sử dụng bếp ga vì nó không an toàn cho lắm, nhất là với một người hay quên như mình. Chính vì thế, mình sử dụng bếp điện từ cho những bữa ăn.

Loại bếp từ mình chọn có các nút bấm điện tử vật lý để cócảm nhận khi bấm.  Qua nhiều cuộc trò chuyện, mình thấy nhiều bạn khiếm thị vẫn nghĩ rằng, chỉ có bếp điện từ với nút bấm cảm ứng, vÀ giải pháp của các bạn ấy là dán các mảnh giấy để làm dấu. Tuy nhiên, giải pháp này có một hạn chế là khi chiên các món ăn bị bắn, nhiều bạn sẽ cuống và bấm nhầm, nên việc sử dụng một chiếc bếp điện từ có nút bấm điện tử vật lý là cần thiết. Mình cũng đang sử dụng một chiếc bếp điện từ chỉ với giá 700k, khá rẻ để sử dụng từ 2-3 năm.

4. Quạt treo tường

Khác với suy nghĩ của nhiều bạn, mình đang muốn nói tới quạt treo tường có remote điều khiển. Khác với điều hòa, remote điều khiển của quạt treo tường giá rẻ rất ít chức năng. Chỉ có hẹn giờ, đảo gió, tăng giảm cấp độ. Do đó nó rất dễ dùng, mà chỉ mắc hơn quạt không remote chỉ 100k. Mình thích chiếc remote vì nó khá tiện. Mình không phải ngồi dậy giữa đêm khuya để tắt quạ, ngồi tại bàn vẫn có thể điều khiển quạt đứng yên chỗ của mình mà không cần phải đứng lên nên độ chính xác là tuyệt đối.

 Hy vọng những món đồ mà mình chia sẻ sẽ phần nào hữu ích cho những bạn đã và đang có ý định chuyển ra ở riêng. Và mình tin, tất cả người khiếm thị đều có thể sống tốt với sự tự lực của bản thân và sự phát triển của công nghệ.

Phạm Minh Trung

Không gian làm việc nói chung và bàn làm việc nói riêng là yếu tố không nhỏ góp phần tạo nên hiệu quả của công việc. Một bàn làm việc khiến bản thân thích thú sẽ giúp chúng ta có cảm hứng hơn để khởi đầu. Bài viết này là những chia sẻ của mình về nơi đã tạo cho mình rất nhiều sự say mê để bắt đầu mọi thứ.

1. Bàn học

Chiếc bàn mình chọn với chiều cao tiêu chuẩn là 0.75m trên sàn thương mại điện tử với giá cả rất rẻ. Chỉ khoảng 350k, mình đã có chiếc bàn với chiều rộng 0.5m, chiều dài là 1m. Do giá rẻ nên nó không được chắc chắn lắm, nhưng vẫn đảm bảo các điều kiện học tập của mình. Bên cạnh đó, nó cũng không có hộc bàn, điều này khiến mình thoải mái vì khi ngồi sát bàn thì chân mình vẫn có không gian để tự do di chuyển.

2. Bàn phím cơ

Bên cạnh chiếc bàn phím Bluetooth để thuận tiện trong việc di chuyển và phục vụ một số nhiệm vụ đặc thù cùng lúc trên hai thiết bị, hầu hết mình dùng phím cơ để trải nghiệm công việc được nâng cao.

Với phím cơ, bạn có thể tinh chỉnh phong cách gõ sao cho bản thân ưng ý nhất. Bạn có thể tùy biến về mặt âm thanh, hành trình phím, cách gõ phím, độ nặng nhẹ của phím… Mình thích một hành trình phím sâu, âm thanh không quá ồn, âm phím nổ và trầm để mỗi khi gõ, mình có thể tận hưởng loạt nội dung được viết ra.

Phím cơ cũng không quá khó để tiếp cận, giá chỉ bằng một con phím thường trung cấp. Mình đang sử dụng một bàn phím cơ với giá chỉ 600k. Đặc biệt, mình chọn loại bàn phím có thể thay được switch – thứ làm nên nét đặc trưng của bàn phím cơ về kiểu gõ và âm thanh để nếu cần có thể thay đổi ngay. Giá rẻ nên phím của mình chỉ có một chế độ kết nối là có dây thông qua cổng USB Type A, nhưng vì chỉ sử dụng tại nhà nên không thành vấn đề với mình.

3. Loa và tai nghe

Mình không thích sử dụng loa trực tiếp từ laptop vì không đảm bảo chất lượng với mình. Nó không đủ to và âm trầm để nghe nhạc, nhưng lại ồn khi sử dụng vào ban đêm. Chính vì thế, mình đã trang bị một cặp loa 2.0 với chỉ 120k, một tai nghe on-ear với chỉ 50k. Một số bạn sẽ chọn tai nghe over-Ear (tai nghe trùm đầu) để nghe vì âm thanh có lực hơn, nhưng phần vì không quen, phần vì các tai nghe kiểu trùm đầu dễ bị bong da sau thời gian sử dụng.

4. Máy scan

Vì phần học tập và công việc của mình thỉnh thoảng sẽ dùng đến tài liệu bằng giấy nên mình đặt luôn máy scan trên bàn để dùng cho tiện. Nó cũng chiếm kha khá không gian bàn làm việc, nhưng cứ mỗi lần cần dùng đến máy scan là lại lôi ra với mình lại càng mệt hơn, việc dọn dẹp máy scan cũng phần nào giảm đi sự hứng thú và tập trung của mình trong công việc.

Khi đặt máy scan cố định trên bàn, mặc định là vị trí của máy sẽ ở đó. Nếu cất đi, một số vật dụng khác sẽ thế chỗ, và khi lấy máy scan ra để sử dụng lại phải dọn các vật dụng đó một lần nữa. Và những việc nhỏ nhỏ như vậy cũng sẽ khiến mình bị tuộc cảm hứng trước khi bắt đầu ngồi vào bàn. Loại máy scan mình dùng có giá thành khá hợp lí, chỉ hơn 1.2 triệu nhưng nó đã đồng hành với mình qua nhiều loại công việc và kì thi.

5. Ổ điện

Để cắm sạc cho laptop và tất cả các thiết bị điện tử, mình đặt luôn một ổ điện trên bàn. Ổ điện được lắp sẵn trong tường thường chỉ có hai lỗ cắm, nó quá ít so với nhu cầu của mình. Bên cạnh đó, nếu ổ điện của nhà bạn sát bàn học thì tốt, một số ổ điện lại để xa bàn học nên nếu sử dụng thì nhiều dây nhợ sẽ cuốn vào nhau dẫn đến khó xử lí và mất thẩm mỹ. Mình chọn một ổ điện 5 lỗ cắm để cân hết mọi thiết bị điện tử từ cục sạc máy tính, cục sạc điện thoại, nguồn loa, nguồn usb bluetooth, một cục sạc 5V để sạc các thiết bị dòng điện nhỏ (như tai nghe bluetooth, quạt tích điện). Hiện nay cũng có hãng làm ổ điện có tích hợp sẵn các cổng USB, các bạn có thể lựa chọn khi sử dụng để thuận tiện hơn.

Bên cạnh đó, mình thường không rút các thiết bị khỏi ổ điện khi rời nhà mà chỉ tắt công tắc. Mình đã trang bị sạc dự phòng cho điện thoại, một cục sạc 65W cho laptop. Khi về nhà, để bắt đầu công việc, mình chỉ cần cắm các thiết bị vào cổng của laptop mà không cần phải cắm lại vô ổ điện. Điều này giúp mình bắt đầu công việc nhanh hơn, đồng thời sẽ tránh được việc các dây điện bị rối, gây ra khó khăn khi cần lau dọn bàn.

Ngoài ra, mình cũng đang tập thói quen uống nước thường xuyên nên trên bàn lúc nào cũng sẵn một bình nước giữ nhiệt. Việc sử dụng bình nước giữ nhiệt sẽ giúp mình giữ nóng lâu hơn, đặc biệt là không bị nước nhiễu ra bàn khi đựng nước đá.

Để dễ hình dung, bàn làm việc của mình sẽ được sắp xếp như sau: Bên trái trong cùng và sát tường là ổ điện, trước ổ điện là laptop, trước laptop và cũng là gần mình nhất là phím cơ, bên tay phải của phím cơ là bình nước, phía trong bình nước và sát tường là máy scan. Nếu nghe qua thì bạn sẽ thấy phía bên phải của mình (ngay chỗ bình nước) còn trống một ít chỗ. Đó là chỗ mình để điện thoại hay một vật nào đó mà chưa kịp cất đi. Chúc tất cả các bạn tìm thêm nguồn cảm hứng trong công việc của chính mình qua việc xây dựngmột góc làm việc hợp lí nhé.

Phạm Minh Trung