Bắt đầu hiểu về quản lí tài chính với “ZERO-BASED BUDGET” (phần 2)

5
(2)

Có rất nhiều công cụ hay giải pháp nhằm phục vụ cho mục đích quản lí tài chính. Cái này có rất nhiều trên internet nên chúng ta có thể tự tìm và điều chỉnh cho phù hợp. Trong bài này, mình sẽ chia sẻ đến bạn “ZERO-BASED BUDGET” – một giải pháp cốt lõi trong quản lí tài chính, để từ nền tảng này, bạn có thể áp dụng chính nó (hoặc bất kì phương pháp nào) để việc quản lí tài chính cá nhân trở nên bền vững nhé.
Trong phần này, hãy đến với các yếu tố trong “ZERO-BASED BUDGET”

1. Thu Nhập (Income)
Thu nhập đại diện cho toàn bộ số tiền bạn kiếm được trong một tháng bao gồm lương, tiền làm thêm, và mọi nguồn thu khác. Các khoản đầu tư đã sinh lời, bạn không nên tính vào thu nhập, mà dùng nó lên các kế hoạch khác để khoản đầu tư tiếp tục sinh lời.

2. Chi Tiêu (Expenses)
Chi tiêu đại diện cho toàn bộ số tiền dự kiến sẽ “rời khỏi” ngôi nhà của bạn trong suốt tháng. Trong đó, tiền tiết kiệm cũng nên được xem xét như một khoản chi dành cho tương lai của bạn. Như đã được nhấn mạnh, những chi phí nhỏ nên được hợp nhất vào các danh mục lớn hơn. Do đó, trong khoản Tiền Tiêu này, bạn có thể bao gồm ( hoặc bỏ bớt) các danh mục sau sao cho phù hợp:
 Tiết Kiệm: Số tiền bạn chuyển sang một bên để tiết kiệm (đây là khoản tiền quan trọng để có thể đầu tư trong tương lai).
 Tặng Quà/Thiện Nguyện/Cưới Hỏi/Ma Chay: Số tiền bạn dành cho các hoạt động tặng quà, làm từ thiện, tổ chức đám cưới hoặc lễ tang.
 Nhà Ở: Bao gồm tiền thuê nhà hoặc trả góp nhà, cùng với các chi phí điện, nước, ga, điện thoại, internet, truyền hình cáp.
 Di Chuyển: Gồm xăng xe, vé xe buýt, phí gửi xe, xe công nghệ
 Ăn Uống: Chi tiêu cho thực phẩm, từ tiền chợ đến tiền ăn tại các nhà hàng hoặc quán cà phê.
 Lối Sống: Chi phí cho các nhu cầu khác trong cuộc sống, bao gồm quần áo, học phí, dịch vụ giúp việc, thẻ tập gym, và chăm sóc thú cưng… Ngoài ra, nên tạo ra một khoản “Chi Phí Lặt Vặt” để tính toán các khoản chi không rõ nên thuộc danh mục nào.
 Bảo Hiểm và Thuế: Chi phí bảo hiểm cho sức khỏe, bảo hiểm nhân thọ, bảo hiểm xe cộ, và thuế thu nhập cá nhân.
 Nợ: Nếu bạn có các khoản nợ hàng tháng như tiền lãi hoặc nợ gốc, bạn nên chú ý chi phí này và tập trung vào việc thanh toán nhanh chóng. Trong giai đoạn nợ, tất cả số tiền tiết kiệm nên được dùng để trả nợ. Hãy cố gắng tránh việc nợ thêm. Mục tiêu là trả nợ nhanh chóng nhất có thể.

3. Còn lại: Thu Nhập – Chi Tiêu = 0
Một lần nữa, khi bạn đã xác định được số tiền kiếm được và số tiền chi tiêu hàng tháng, việc trừ chúng cho nhau cần phải đạt đến số 0. Điều này đồng nghĩa với việc bạn đã sắp xếp sao cho thu nhập và chi phí cân đối hoàn hảo, giúp bạn duy trì một ngân sách lành mạnh và ổn định.

Tiếp theo, hãy cùng mình đi qua ba công cụ cơ bản để áp dụng “ZERO-BASED BUDGET”
1. Phương Pháp “Phong Bì”
Đây là phương pháp mình đã sử dụng từ những năm cấp III khi số tiền còn rất ít. Tất nhiên, lúc ấy mình không hiểu gì về quản lí tài chính mà chỉ muốn tiết kiệm tiền với hai phong bì chính: một cái là tiền tiêu, một cái là tiền tiết kiệm. Thực sự nghĩ lại rất vui và nó cũng dạy cho mình nhiều bài học từ việc chỉ có hai phong bì – nền tảng để mình bắt đầu với tài chính cá nhân. Phương pháp này được thiết kế đặc biệt cho những người: (1) thường sử dụng tiền mặt và (2) muốn theo dõi chi tiêu một cách tự nhiên. Đầu tiên, vào cuối tháng hoặc đầu tháng mới, bạn lên kế hoạch chi tiêu (như đã mô tả trước đó) và sau đó, bạn tạo ra các “phong bì” cho từng mục chi tiêu.
Ví dụ, một phong bì cho tiết kiệm, một phong bì cho ăn uống, một phong bì cho nợ nần… Ngoài mỗi phong bì ghi số tiền cụ thể bạn dự định chi trong tháng. Khi bạn nhận được tiền lương, bạn phân chia số tiền vào từng phong bì sao cho tổng số tiền bỏ vào phong bì trừ đi số tiền dự định bằng 0 (zero-based budget). Mỗi khi bạn cần chi tiêu, bạn lấy tiền từ phong bì tương ứng để chi cho việc đó.
Phương pháp này giúp bạn biết rõ bản thân đang chi tiêu như thế nào, vì khi một phong bì hết tiền, bạn sẽ biết bạn đã dùng hết! Hãy cố gắng chỉ chi tiêu trong giới hạn số tiền mỗi phong bì đề ra. Phong bì tiết kiệm không nên được lấy ra, trừ trường hợp khẩn cấp không thể dự đoán trước (như bệnh tật, mất việc, tai nạn…). Có những người còn sáng tạo hơn bằng cách chia các ngăn trong ví tiền của họ, mỗi ngăn tương ứng với một phong bì. Đây cũng là một phương pháp rất tốt, nhưng bạn cần phải cẩn thận để tránh trường hợp bị mất cắp.

2. Phương Pháp Bảng Biểu Excel
Đây là công cụ mình đang sử dụng để quản lí tài chính hiện tại. Nó linh hoạt và không thể mất vì mình dùng office 365 nên có thể lưu trữ trên đám mây, nếu lỡ máy tính có hỏng thì mình vẫn phục hồi được.
Phương pháp này phù hợp nhất cho những người: (1) thường xuyên sử dụng máy tính, đã quen với việc sử dụng Excel và (2) có khả năng tự nhập liệu chi tiêu hàng ngày của mình. Để bắt đầu, bạn cần tạo một bảng biểu Excel. Có thể tìm các mẫu sẵn trên mạng, nhưng chúng thường gồm 3 cột chính: Cột 1 – Thu Nhập; Cột 2 – Chi Tiêu; Cột 3 – Số Dư. Theo nguyên tắc zero-based budget, bạn chỉ cần thực hiện các phép toán cộng trừ đơn giản trên Excel để đảm bảo tổng số tiền thu nhập (Cột 1) trừ đi tổng số tiền chi tiêu (Cột 2) bằng Cột 3 (và cuối cùng bằng 0). Chi tiết nhỏ về thu chi của bạn nằm trong từng hàng của mỗi cột, giống như đã mô tả trước đó. Mỗi khi bạn chi tiêu, hãy ghi chép vào điện thoại hoặc giữ lại hóa đơn để nhập liệu vào Excel.

3. Thông qua các ứng dụng trên điện thoại
Mình đang thử sử dụng các ứng dụng được liệt kê bên dưới nhưng có vẻ không tiếp cận tốt lắm với hệ điều hành Android. Tuy nhiên, mình sẽ gợi ý ba ứng dụng bên dưới để bạn thử với chính Android hoặc hệ điều hành IOS nhé.
Phương pháp này phù hợp với những người: (1) thường sử dụng thẻ ngân hàng, đã quen với e-banking và (2) thành thạo việc sử dụng các ứng dụng tiện ích trên điện thoại thông minh.
Công cụ này rất thuận tiện. Bạn chỉ cần tải xuống ứng dụng trên điện thoại di động có chức năng tạo ngân sách theo kiểu zero-based. Một trong những ứng dụng di động mà mình đang tập sử dụng là Money Lover, nhưng bạn cũng có thể thử Mint hoặc EveryDollar. Những ứng dụng này cho phép bạn lập kế hoạch hàng tháng, ghi chép chi tiêu và kiểm soát số tiền còn dư giống như phương pháp “phong bì” và “Excel” đã được đề cập trước đó. Tuy nhiên, điểm mạnh của các ứng dụng này chính là khả năng kết nối trực tiếp với tài khoản ngân hàng (thường kèm theo một khoản phí nhỏ). Mỗi khi bạn chi tiêu bằng thẻ ngân hàng, ứng dụng sẽ tự động ghi chép và nhắc bạn cần đưa tiền vào từng khoản đã được thiết lập trước. Điều này giúp bạn tiết kiệm thời gian, không cần nhập liệu thủ công hoặc lo lắng về việc bỏ sót một khoản chi nào đó. Bạn cũng có thể kiểm tra tài khoản của mình ở bất cứ đâu.

Hy vọng những hiểu biết cơ bản về “ZERO-BASED BUDGET” sẽ giúp bạn bắt đầu hình thành thói quen quản lí tài chính để tiến tới một cuộc sống thoải mái và nhẹ nhàng hơn.

(Phạm Minh Trung)

Bạn có thấy bài viết hữu ích không?

Average rating 5 / 5. Vote count: 2

Trả lời

Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai. Các trường bắt buộc được đánh dấu *