Đôi chân nhỏ nhỏ, đôi tay bé xíu, khuôn mặt tròn trĩnh dễ thương vô cùng. Đó là những điều tôi nhìn thấy ở các em khiếm thị tại một trường chuyên biệt khi tham gia kiến tập sư phạm. Nhiều em có đôi mắt long lanh lắm, nhưng trong ánh mắt ấy chỉ toàn là bóng tối. Tôi và 2 người bạn nữa vào lớp 3C, ở đây có 5 em học sinh và cô giáo. Cô giáo dáng người nhỏ nhắn và nhiệt tình lắm, cô giới thiệu từng bạn học sinh với chúng tôi và giới thiệu chúng tôi với các em. Rồi các em đồng thanh “chúng em chào 3 cô ạ”. Khoảnh khắc đó tôi bất chợt có cảm xúc lạ thường. Tôi lúc đó đang là sinh viên sư phạm năm thứ 2, mỗi lần đi thực tế gặp học sinh, chúng đều gọi tôi bằng chị. Nay các em nhỏ này dõng dạc gọi “cô”. Dù là tiếng “cô” ấy sẽ theo tôi sau này, nhưng tôi vẫn cảm thấy bỡ ngỡ. Sau khi chào hỏi xong cũng đến giờ lên lớp của tụi nhỏ. Chúng tôi tham dự tiết học môn mỹ thuật cùng với lớp. Lớp 3C có đến 4 em khiếm thị hoàn toàn và một em nhìn kém. Tôi thắc mắc hỏi cô “các em không nhìn thấy thì làm sao vẽ được”. Cô mỉm cười hiền hậu đáp “các em tham gia đi rồi sẽ biết”.
Dụng cụ của tiết học được cô chuẩn bị từ trước, bao gồm giấy màu, keo dán, sticker nhiều hình dạng khác nhau, màu nước, ruy băng,… lớp học mỹ thuật hôm nay học sinh vẽ tranh bầu trời đêm. Vẽ tranh bằng màu nước, bằng xé dán giấy màu và sticker, vẽ tranh theo trí tưởng tượng của trẻ.
Ở trường cũng đang tổ chức cuộc thi vẽ tranh và các bức tranh sẽ được trưng bày trong phòng hội đồng. Cô giáo cũng mang cho chúng tôi xem những bức tranh đạt giải từ những năm trước. những bức tranh vẽ nhà, vẽ xe, vẽ cây cối,… cũng chỉ bằng màu nước, giấy màu, keo dán, sticker,… Khi bạn vẽ một bức tranh, bạn sẽ dựa theo hình mẫu mà bạn nhìn thấy bên ngoài, từ đó phác họa lại bằng giấy viết. Hình mẫu thật của một sự vật hiện tượng chỉ mang một dáng vẻ duy nhất mà ai cũng nhìn thấy. Cho nên khi bạn vẽ tranh, dù bạn có sáng tạo thế nào, có thêm màu sắc đường nét thế nào, bức tranh ấy vẫn dựa trên cấu trúc, hình thái của vật thật phản ánh vào mắt bạn. Nhưng hãy tưởng tượng đối với các em khiếm thị, đặc biệt là khiếm thị hoàn toàn từ nhỏ. Khi chưa từng nhìn thấy biểu tượng của sự vật hiện tượng xung quanh thì các em sẽ vẽ tranh như thế nào đây.
Phải, đáp án chính là các em vẽ theo trí tưởng tượng của mình. Có bức tranh ngôi nhà mái hình tròn, vẽ cột nhà rất ngộ nghĩnh. Và bạn biết không chính vì vẽ theo tưởng tượng nên những bức tranh của các em đều mang nét riêng không trùng khớp với ai. Các em vẽ đẹp lắm, đầy màu sắc và độc đáo, giàu tính sáng tạo. So với những bức tranh trước giờ tôi ngắm nhìn, thì những bức tranh của các em hoàn toàn lạ mắt và thú vị. Mỹ thuật là nơi các em tìm đến để thỏa sức sáng tạo, thỏa sức bay bổng, thỏa sức tưởng tượng. Những em học trò nhỏ của tôi đang vẽ tranh bầu trời sao. Có mấy bạn dán sticker hình tròn, hình vuông làm ông sao. Có em còn nói với tôi rằng “Có phải ngôi sao sẽ nằm trong lòng ông Trăng to bự không”. Nhìn em đính các ngôi sao lên thân mặt Trăng hoặc xếp hình tròn xung quanh Trăng, bầu trời đêm bao trùm màu xanh lá vì em thích màu ấy, … Các em vẽ không theo quy tắc, quy củ nào cả. Vẽ xong các bức tranh được các em mang về khỏe với ba mẹ, rồi mang lại lớp để dự thi. Những bức tranh ấy thật sinh động, thật hồn nhiên và trong trẻo.
Tôi chưa từng nghĩ đến việc một người khiếm thị có thể vẽ tranh cho đến khi tham gia lớp học cùng bọn trẻ. Cô giáo tặng cho nhóm sinh viên chúng tôi mỗi đứa một bức tranh mà các em học sinh từ các năm trước của cô tặng cô về làm kỷ niệm. Và tôi vẫn còn giữ nó đến bây giờ. Đó là một bức tranh ông Mặt Trời đầy màu sắc, được xếp dán là một hình tròn từ bốn cánh quạt giấy gấp đều đặn, với bốn màu xanh dương, vàng, đỏ và xanh lá. Bầu trời được tô màu hồng nhạt vì đó là màu bạn học sinh thích nhất, những đám mây có nhiều hình thù và màu sắc. Tạo thành một bức tranh bầu trời rực rỡ. Nhìn những bức tranh của các em, tôi nhận ra mình đã bị rập khuôn bởi những hình ảnh mình đã nhìn thấy cả bên ngoài lẫn tranh vẽ, tôi chưa bao giờ hình dung Mặt Trời sẽ có hình dáng như thế. Đôi khi trong một tình huống hay một vấn đề nào đó, chúng ta phải nghĩ theo nhiều chiều hướng khác nhau để tìm ra cách giải quyết tốt nhất, đừng chỉ rập khuôn bởi khuôn khổ mà xã hội đã đặt ra từ trước. Những bức tranh ấy dạy cho tôi rằng, không có gì là không thể và cởi mở hơn trong ý thức và tư duy, để tìm ra màu sắc riêng của bản thân. Đôi khi cách nhìn nhận, suy nghĩ của người khác về mình đã vô tình làm chúng ta quên đi suy nghĩ, sở thích và ý kiến của riêng chúng ta. Định kiến xã hội sẽ làm tư duy của mọi người đi về một phía theo số đông. Từ đó kìm hãm tư duy cá nhân phát triển. Hơn nữa, sự lạc quan tích cực của tụi nhỏ cũng tạo cho tôi một nguồn động lực lớn biết bao, sự trong trẻo ấy như đập tan cái mệt mỏi, cái tàn khốc của cuộc sống. Chuyến đi kiến tập này tuy ngắn nhưng để lại trong tôi nhiều kí ức và bài học, giúp tôi cảm nhận cuộc sống và sống có ý nghĩa hơn.
(Phan Thanh Nhi)
Trả lời