Trong bài viết này, tôi xin được phép chia sẻ những kiến thức cơ bản và cần thiết về cây thông thảo, một loại cây dễ tìm ở Việt Nam, và có rất nhiều ứng dụng trong thực tiễn đời sống hàng ngày cũng như trong y khoa hiện nay. Thông thảo còn có tên là cây thông thoát.
Cây thông thảo là một cây nhỏ thường cao 3m, ở điều kiện phù hợp có thể cao tới 6m. Thân cứng nhưng dòn, giữa thân có lõi trắng xốp, cây càng già thì lõi càng đặc và chắc hơn. Lá to chia thành nhiều thùy có khi cắt sâu, mép có răng cưa to, cuống lá dài 30cm, đường kính 1m có lõi mềm, phiến lá dài 30cm đến 90cm: hoa màu trắng hình cầu, cụm hoa hình tán trụ thành chùm. Quả dẹt gần như hình cầu.
Hiện nay, chúng ta mới khai thác một số cây mọc hoang dại ở những nơi ẩm vùng Cao Bằng, Lạng Sơn, Tuyên Quang, Hà Giang. Chưa có có quy mô trồng công nghiệp.
Có thể trồng bằng hạt hay bằng cách chia gốc. Nếu trồng bằng hạt thì mùa Thu, hái quả chín về phơi khô, sang xuân gieo hạt. Sau một tháng cây mọc. Một năm sau có thể đánh cây con về trồng. Còn trồng bằng cách chia gốc thì thực hiện như sau: vào mùa Đông, cuốc cho tơi đất xung quanh gốc, năm tới cây sẽ cho nhiều cây con, khi đã khá lớn đánh đi trồng chỗ khác.
Sau khi trồng ba năm, có thể thu hoạch. Khi mang về ta cắt bỏ đầu và chia thành từng đoạn dài 50-60cm. Dùng que tròn kích thước vừa bằng lõi mà đẩy lòi ra, phơi nắng cho khô. Nếu gặp mua thì treo trong nhà, chỗ thoáng gió, không dùng than sấy vì làm như vậy thuốc sẽ bị biến chất. Có thể thu hoạch quanh năm.
Tính vị theo tài liệu cổ thì có vị ngọt, nhạt, tính hàn, vào hai kinh Phế và Vị. Có tác dụng lợi tiểu, thanh thấp nhiệt, lợi sữa. Dùng chữa thủy thũng, tiểu tiện khó khăn, ít sữa.
Nhân dân dùng làm thuốc thông tiểu tiện, giảm sốt, trấn tỉnh, dùng chữa bệnh sốt khát nước, tiểu tiện khó khăn, ho.
Ngày dùng 3-6g dưới dạng thuốc sắc.
Đơn thuốc lợi sữa
Thông thảo 10g, cám gạo nếp 10g, hạt bông (sao vàng) 15g, nước 600ml. Sắc còn 200ml. Chia thành ba lần uống trong ngày.
Chúng ta cũng cần chú ý thêm,
1/ Người ta cũng dùng và cũng gọi là thông thảo, gỗ phơi khô của cây dút aeschynomeneaspera L.
2/ Tại nước ta nhân dân khai thác và cũng gọi là tên thông thảo một số loài cây thuộc họ ngũ gia bì (araliaceae) như trevesia palmata (đu đủ rừng) và một số cây khác cũng có thân rỗng xốp.
Trên đây là những thông tin cần thiết về cây thông thảo. Mong rằng qua bài viết này các bạn có thể tìm thấy những điều thú vị cho riêng mình. Chúc các bạn và gia đình luôn may mắn , mạnh khỏe.
Người viết: Hoàng Minh Trí
Trả lời