Dân gian Việt Nam chúng ta vẫn lưu truyền câu ca rằng:
” Muốn cho xanh tóc đỏ da
Rủ nhau lên núi tìm hà thủ ô”.
Sự thật là hà thủ ô có tác dụng cải lão hoàn đồng hay không? Nguồn gốc lịch sử như thế nào? Và tại sao dân gian lại lưu truyền câu ca trên? Tất cả những bí ẩn, những hoài nghi về cây thuốc này sẽ được tiết lộ trong bài viết sau.
Bản thảo cương mục ghi lại lịch sử của hà thủ ô như sau: loại cây này vốn có tên là dạ giao đằng. “Dạ” có nghĩa là ban đêm, “giao” có nghĩa là quấn lại, “đằng” là từ dùng để chỉ một loài dây leo. Sau này được ông Hà Thủ Ô là người đầu tiên sử dụng và truyền lại nên mới đổi tên. Hà Thủ Ô là người ở huyện Nam Hà, thuộc Thuận Châu, Trung Quốc. Ông tổ có tên là Năng Tự, cha của Điền Tứ. Năng Tự vốn có tên là Điền Nhi, khi ông mới sinh ra đã có một sức khỏe yếu ớt, đến năm 58 tuổi vẫn chưa có vợ con. Ông có hứng thú đối với đạo thuật nên theo thầy học đạo ở núi. Một hôm, ông uống rượu say nằm ở sườn núi, bỗng thấy có hai gốc dây leo nằm cách xa nhau cả hai bước chân người lớn, mà cành lá cứ quấn lại với nhau, lâu lâu lại rời ra rồi lại quấn lại. Thấy sự lạ, sáng hôm sau ông đào cây mang về tìm đến những người hiểu biết để hỏi nhưng không ai biết là loại cây gì. Được một thời gian sau, có một ông già ở phương xa lại chơi, Điền Nhi bèn mang chuyện lạ kể lại cho ông lão nghe, ông lão nói: “anh đã không có con, mà thứ cây này lại có sự lạ như vậy, có lẽ là một vị thuốc thần tiên nào đó. Theo tôi anh cứ mang phơi khô sắc uống hàng ngày xem sao”. Điền Nhi theo lời ông lão, mang củ của cây lạ thái mỏng phơi khô rồi tán thành bột. Mỗi ngày uống 1 đồng cân (bằng 4g) hòa với rượu gạo. Sau khi dùng được 7 ngày thì nảy sinh ý tưởng tình dục. Uống được vài tháng thì thấy khỏe mạnh như người bình thường. Vì thế, nên ông uống mãi, rồi tăng lên gấp đôi liều dùng so với lúc ban đầu. Cứ như thế sau một năm thì các bệnh tật đều khỏi hẳn, tóc đang bạc trắng bỗng hóa đen, vẻ mặt cũng trẻ lại. Sau mười năm thì sinh được vài cậu con trai. Từ đó ,mới đổi tên thành Năng Tự. Rồi cùng với con trai là Điền Tứ, tiếp tục uống loại bột đó mà thọ tới 160 tuổi. Điền Tứ sinh ra Thủ Ô, Thủ Ô cũng dùng loại thuốc này như cha ông mình và thọ tới 130 tuổi mà tóc vẫn đen. Một hôm, có người bạn thân của Thủ Ô là Lý An Kỳ lấy được bài thuốc đó đem về uống, cũng sống rất lâu và truyền lại câu chuyện trên cùng bài thuốc này cho đến hậu thế ngày nay.
Cách trồng, thu hái, chế biến và bảo quản đối với vị thuốc này như thế nào? Tác dụng đối với sức khỏe người sử dụng ra sao? Những nghiên cứu khoa học gần đây về cây thuốc này và những vấn đề liên quan sẽ được chia sẻ trong những bài viết kỳ tới. Rất mong sự quan tâm của mọi người.
Người viết: Hoàng Minh Trí
Trả lời