Tục ngữ có câu: “Miếng trầu là đầu câu chuyện” thật vậy, từ lâu đời, trầu cau đã trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống của người dân Việt Nam. Cau được trồng rộng rãi khắp mọi miền đất nước, làm nên một nét truyền thống văn hóa rất riêng của người dân Việt. Cau còn được dùng như một vị thuốc trong y học cổ truyền. Trong bài viết hôm nay, tôi xin được giới thiệu đến các bạn về công dụng chữa bệnh của cau trong y học cổ truyền.
Cau còn gọi là binh lang, tân lang. Thuộc họ cau (palmae). Họ cau hiện có tên khoa học là arecaceae.
Cây cau là 1 cây có thân mọc thẳng, cao khoảng 15-20m, đường kính 10-15cm. Toàn thân không có lá mà có nhiều vết cũ của lá già đã rụng, ở ngọn có 1 chùm lá to rộng, xẻ lông chim. Lá có bẹ to. Mo ở bông, mo sớm rụng. Trong cụm, hoa đực mọc ở trên, hoa cái ở dưới. Hoa đực nhỏ màu trắng, thơm, gồm 3 lá đài màu lục, 3 cánh hoa trắng, 6 nhị. Hoa cái to, bao hoa không phân hóa. Noãn xào thượng 3 ô. Quả hạch hình trứng, to bằng quả trứng gà. Quả bì có sợi, hạt có nội ngũ xếp cuốn. Hạt hơi hình nón cụt, đầu tròn giữa đáy hơi lõm, màu nâu nhạt, có vị chát.
Được trồng ở khắp nơi trong nước ta để lấy quả ăn trầu và xuất khẩu.
Trồng bằng quả, thường sau 5-6 năm mới thu hoạch.
Người ta phân biệt cau rừng (sơn binh lang) và cau nhà (gia binh lang). Cây cau rừng có hạt nhỏ, nhọn và chắc hơn. Loại sơn binh lang có nhiều ở Nghệ Tĩnh và Thanh Hóa.
Trước đây (vào năm 1930) diện tích trồng cau ước lượng chừng 2.500 hecta ở miền bắc Việt Nam, chủ yếu là Hải Hưng, sau đến Kiến An, Quảng Ninh và cuối cùng đến Nam Hà, Thái Bình. Tại miền Trung, diện tích trồng trước đây ước chừng 1.400 hecta. Tại miền Nam Việt Nam, nhân dân cũng trồng nhiều ở Mỹ Tho, Bến Tre, Rạch Giá, Cần Thơ v.v…
Ta có thể dùng cau với các công dụng sau:
1/ Hạt cau thường được dùng làm thuốc chữa giun sán cho súc vật như chó với liều dùng 4g.
2/ Dùng chữa sán cho người: phối hợp với hạt bí ngô.
3/ Làm thuốc giúp sự tiêu hóa, chữa viêm ruột, lỵ. Dùng hạt cau khô, mỗi ngày 0,5-4g.
4/ Chữa trẻ con chốc đầu: mài hạt cau thành bột phơi khô hòa với dầu mà bôi. Cần theo dõi vì có độc. Nhân dân thường dùng cau phối hợp với thường sơn, thảo quả chữa sốt rét trong đơn thuốc trường sơn triệt ngược.
5/ Người ta còn dùng vỏ quả cau làm thuốc lợi tiểu với tên đại phúc bì.
Trên đây là những điều cần biết về cây cau trong quá trình điều trị bệnh. Mong rằng các bạn nhận được nhiều giá trị từ bài viết này. Chúc các bạn luôn vui và hạnh phúc mỗi ngày.
Hoàng Minh Trí
Trả lời