Là người khiếm thị, tôi hiểu rất rõ cảm giác lúng túng khi ăn uống – từ việc xác định món ăn, gắp thức ăn sao cho không rơi vãi, đến việc vừa ăn vừa trò chuyện với mọi người một cách tự nhiên. Có lúc, tôi từng cảm thấy ngại khi đi ăn chung với người khác, chỉ vì sợ “ăn không đẹp mắt” hoặc làm phiền người xung quanh. Nhưng dần dần, tôi nhận ra rằng chỉ cần mình chuẩn bị kỹ, tập luyện thường xuyên và giữ thái độ tự tin thì việc ăn uống sẽ nhẹ nhàng, gọn gàng hơn rất nhiều. Và sau đây là những kinh nghiệm mà tôi đã đúc kết được muốn chia sẻ đến mọi người.
CHUẨN BỊ TRƯỚC VÀ XÁC ĐỊNH ĐỒ ĂN
Trước khi ăn, tôi luôn cố gắng xác định vị trí các món trên bàn. Nếu ăn ở nhà, tôi sẽ sắp xếp đồ ăn sao cho có trật tự và dễ nhớ – ví dụ: chén cơm bên trái, canh ở chính giữa, món mặn bên phải. Cách này giúp tôi dễ định hướng và gắp thức ăn gọn gàng hơn.
Có người hay dùng mẹo “kim đồng hồ” để mô tả vị trí món ăn (ví dụ: thịt ở hướng 3 giờ, rau ở hướng 6 giờ…), nhưng thực tế không phải lúc nào cũng áp dụng được, nhất là khi bàn ăn rộng hoặc có nhiều người. Nên tôi chọn cách nhớ vị trí các món mình ăn thường xuyên trước, rồi từ từ mở rộng ra các món khác – giống như một cuộc “thám hiểm” nhỏ vậy đó. Vừa ăn vừa khám phá cũng thú vị lắm.
Còn khi ăn ở ngoài, nhất là trong những quán lạ, tôi không ngại hỏi nhân viên phục vụ: “Trong dĩa này có những món gì và để ở đâu vậy chị?” Chỉ cần một lời giải thích nhỏ cũng giúp tôi tránh được cảm giác bối rối, và ăn uống tự tin hơn nhiều.
ĂN CHẬM VÀ KHÔNG CẦN VÉT SẠCH
Tôi nghĩ ai mà chẳng có lúc muốn ăn cho sạch đĩa. Không hẳn vì tiếc của, mà vì cảm giác… bỏ thừa đồ ăn thì thấy kỳ kỳ. Kiểu như, đồ ăn người ta nấu cực khổ, mình để dư nhìn cũng thấy tội. Thế nên, nhiều lần tôi cứ cố vét cho bằng hết.
Nhất là khi ăn ở ngoài quán, nơi cơm thường được đựng trong đĩa – mà đĩa thì trơn, mỏng. Nếu vét kỹ quá, tiếng muỗng cạ vào đáy đĩa vang lên “lạch cạch” rất rõ. Tiếng động ấy không phải là thói quen riêng của người khiếm thị, mà có lẽ là phản xạ chung của bất kỳ ai quá tập trung vào việc vét sạch. Nhưng trong mắt người ngoài, điều đó có thể bị hiểu lầm: nào là ăn vụng về, nào là thiếu tinh tế, hoặc tệ hơn là… đói quá chừng.
Tôi nhận ra, vấn đề không nằm ở chuyện còn vài hạt cơm hay miếng rau sót lại, mà nằm ở cách mình ăn: có thoải mái, tự nhiên, và đúng với hoàn cảnh không?
Thế nên, thay vì cố vét đến hột cuối cùng, tôi chọn ăn chậm hơn, tập trung vào việc phối hợp tay cầm thìa và tay giữ đĩa sao cho hợp lý, để ăn gọn mà không gây tiếng động. Nếu thấy không quen với đĩa, tôi mạnh dạn nhờ đổi sang bát, miễn sao mình ăn được một cách tự tin.
Dần dần, tôi học được cách thư giãn khi ăn, không khắt khe với bản thân, và cũng không cần phải chứng minh điều gì qua cách ăn uống. Bữa ăn không chỉ để no bụng – mà còn là dịp kết nối, trò chuyện, sống chậm. Và vì vậy, ăn nhẹ nhàng, từ tốn, đúng mức – mới là điều khiến tôi thấy dễ chịu và tự tin nhất.
THỰC HÀNH VÀ KIÊN NHẪN
Giống như bất kỳ kỹ năng nào, ăn uống cũng cần luyện tập. Khi ở nhà, tôi thường tự phục vụ để luyện tay nghề. Từ việc múc canh, gắp rau cho đến múc cơm – làm quen dần giúp tôi bớt vụng về hơn.
Tôi cũng cố gắng giữ thói quen ăn chậm. Không chỉ để tránh làm rơi vãi thức ăn mà còn để cảm nhận món ăn một cách trọn vẹn. Lúc đầu có thể chậm hơn người khác, nhưng nhờ kiên trì, tôi thấy bản thân tiến bộ lên từng ngày. Điều quan trọng là đừng ngại mắc lỗi – ai cũng từng lóng ngóng, miễn là mình dám sửa và tiếp tục học.
GIỮ LƯNG THẲNG VÀ GIỮ THÁI ĐỘ TỰ TIN
Nghe có vẻ đơn giản nhưng việc giữ lưng thẳng khi ăn lại có ảnh hưởng rất lớn. Một tư thế đúng không chỉ giúp tôi dễ dàng đưa thức ăn vào miệng mà còn tạo sự lịch sự, tự tin khi ngồi chung bàn với người khác.
Tôi từng có giai đoạn cứ cúi gằm mặt xuống bàn vì sợ rơi thức ăn. Nhưng khi điều chỉnh tư thế, tôi cảm thấy dễ thở hơn, ăn cũng nhẹ nhàng hơn, và người đối diện nhìn mình cũng thấy dễ chịu hơn nữa. Khi tự tin, tôi không còn lo lắng “không biết mình ăn có gọn không”, mà chỉ tập trung vào việc thưởng thức bữa ăn và trò chuyện tự nhiên.
SỰ GIÚP ĐỠ CỦA BẠN BÈ VÀ NGƯỜI THÂN
Tôi luôn trân trọng những lần được người thân hay bạn bè hỗ trợ trong lúc ăn uống. Chẳng hạn như mô tả món ăn, cắt thức ăn ra nhỏ hơn hay hướng dẫn cách ăn món mới. Tuy nhiên, tôi cũng muốn giữ sự độc lập của mình.
Có những lúc tôi thử trước, nếu thấy khó mới nhờ người khác. Việc này không chỉ giúp tôi rèn luyện mà còn tạo cảm giác tự chủ, không phải lúc nào cũng phụ thuộc. Dẫu vậy, nếu ai đó giúp đúng lúc, tôi cảm thấy ấm lòng và biết ơn lắm – vì sự hỗ trợ đó không phải là sự thương hại, mà là sự đồng hành và ủng hộ.
GIỮ VỆ SINH SẠCH SẼ
Một điều tôi luôn ưu tiên khi ăn xong là lau tay, lau miệng và dọn lại chỗ ngồi của mình. Tôi thường mang theo khăn giấy khô và khăn ướt, vì nó tiện lợi và giúp tôi chủ động trong mọi tình huống.
Việc giữ sạch không chỉ là vì bản thân mà còn là cách thể hiện sự tôn trọng người khác. Tôi không muốn ai phải dọn giùm mình sau mỗi bữa ăn, đặc biệt là khi ăn ở nơi công cộng. Vậy nên, chỉ cần một chút thói quen nhỏ thôi, tôi có thể tạo được ấn tượng tốt và cảm thấy thoải mái hơn rất nhiều.
ĂN UỐNG GỌN GÀNG VỚI MÓN CÓ SỢI VÀ RAU DÀI
Những món như bún, miến, mì hay rau muống luộc đôi khi gây khó khăn vì dễ bị vướng, rơi ra khỏi đũa hoặc kéo dài lê thê. Nên tôi thường gắp từng ít một, có khi còn dùng muỗng để hỗ trợ hoặc cắt ngắn ra trước khi ăn.
Một số món như bún thì tôi sẽ khéo léo cuộn tròn lại hoặc dùng đũa kéo lên vừa phải rồi mới ăn, tránh “một cú kéo cả mớ”. Nếu cần cúi đầu để đưa thức ăn vào miệng thì tôi vẫn giữ lưng thẳng và chỉ nghiêng nhẹ phần đầu. Việc giữ tư thế đúng giúp tôi ăn gọn hơn và không bị mỏi sau bữa ăn.
TÓM LẠI
Là người khiếm thị, chuyện ăn uống đôi lúc có thể khiến mình thấy ngại ngùng hoặc khó khăn. Nhưng chỉ cần một chút kiên trì, luyện tập và biết cách chuẩn bị trước, tôi tin rằng chúng ta hoàn toàn có thể ăn uống gọn gàng, sạch sẽ và đầy tự tin như bất kỳ ai. Hãy bắt đầu từ những bữa ăn nhỏ, và đừng sợ mắc lỗi. Quan trọng là luôn vui vẻ, thoải mái và tận hưởng từng khoảnh khắc bên mâm cơm. Chúc các bạn luôn ngon miệng và tự tin mỗi khi ngồi vào bàn ăn nhé!
(Nguyễn Hoàng Quy)
Trả lời