Là một sinh viên khiếm thị, mình rất may mắn khi được học song song cùng lúc tại hai môi trường Đại học khác nhau với hai ngành học. Cơ hội này đã mang lại cho mình những bài học hết sức giá trị. Bên cạnh đó, những chia sẻ cũng được mình đúc kết sau những cuộc chuyện trò với bạn bè tại nhiều trường Đại học khác nhau. Bài viết là những đúc kết và chiêm nghiệm của chính bản thân mình về hai môi trường Đại học Việt Nam và hệ thống Đại học quốc tế.
- Cách học
Tại R (tên viết tắt của trường quốc tế mình đang theo học), tài liệu học tập luôn có sẵn trên cổng học tập dành cho sinh viên (gọi chung là Canvas). Vì thế, sinh viên có thể xem trước các giáo trình, nội dung bài giảng của giảng viên khi có thời gian. Ngược lại tại V (Tên viết tắt trường Đại học Việt Nam mình đang theo học), mình không thể truy cập vào nội dung bài giảng của giảng viên mà phải tự tìm tài liệu để học theo khung chương trình được giảng viên gợi ý ở buổi đầu. Một số ít giảng viên sẽ gửi tài liệu cho sinh viên khiếm thị nếu họ gợi ý, số đông giảng viên sẽ không gửi tài liệu với lí do bản quyền. Cá nhân mình nghĩ, khi kiến thức đã được đem ra giảng dạy ở bậc Đại học nói riêng, việc bản quyền không phải là vấn đề, vì giảng viên cũng phải lấy kiến thức từ nguồn khác, và việc sinh viên được sử dụng những kiến thức đó là bình thường, miễn là có trích dẫn.
Về phần tài liệu, nếu hầu hết nhiều trường tại Việt Nam sử dụng giáo trình bản cứng, R hầu hết sử dụng giáo trình bản mềm để sinh viên có thể truy cập mọi nơi và hoàn toàn miễn phí tại các thư viện trực tuyến khi sinh viên đó sở hữu tài khoản của trường (được cung cấp theo mã số sinh viên). Việc sử dụng bản mềm sẽ khá tiện cho sinh viên khiếm thị, vì không cần phải chuyển đổi sách từ bản cứng sang bản mềm. Tuy nhiên, một số thư viện trực tuyến không tiếp cận với trình đọc màn hình, nhưng các sinh viên khiếm thị vẫn có thể nhờ thư viện tại trường chuyển đổi định dạng và cung cấp một liên kết dành riêng cho sinh viên khiếm thị có thể truy cập đến tài liệu đó.
Một cái mình thấy không hài lòng lắm khi tham gia học tại V (và nhiều trường Đại học khác tại Việt Nam) là việc đánh giá điểm của sinh viên dựa vào kết quả điểm danh đầu giờ. Với mình, có nhiều cách để một sinh viên đạt kết quả tốt, không nhất thiết phải đến lớp. Do đó, mình khá thích R và một số trường quốc tế khác khi việc sinh viên có đến lớp hay không không quan trọng, quan trọng là điểm số của các bài kiểm tra. Để làm rõ, việc điểm danh tính điểm không có trong hệ thống đánh giá tại hầu hết các trường quốc tế mình biết, chỉ một số ít giảng viên chọn cách điểm danh để cộng điểm hay cưỡng chế thi đối với một số môn học đặc thù (ví dụ như các môn học cần nhiều bài tập thực hành hoặc bài tập nhóm tại lớp). Tuy nhiên, hầu hết các trường đại học tại Việt Nam chọn việc điểm danh vào quy trình đánh giá điểm số, điển hình nếu vắng 30% tổng số buổi học sẽ bị cấm thi hoặc sẽ không có điểm quá trình (30% hoặc 40% tổng điểm).
- Phần thi
Ngoại trừ một số môn phải thực hành, hầu hết các môn học ở bất kì trường Đại học nào đều có hai hình thức thi phổ biến là viết luận và làm bài kiểm tra tại lớp. Đặc thù của các trường Đại học mình biết tại Việt Nam là tính số trang của bài luận (thường là từ 5-30 trang), không kiểm tra đạo văn, làm phải có định dạng theo quy chuẩn, mà quy chuẩn mỗi trường lại mỗi khác, đặc biệt là phần danh mục tham khảo. Sau đó, tùy vào trường, có trường bắt buộc phải in ra (như Đại học V) để nộp. Với mình, đây là hình thức hết sức lãng phí và không giúp ích gì cho việc lưu trữ. Nếu thi trực tiếp, bài thi sẽ được làm trên giấy, kí tên vào danh sách khi đến phòng thi, và chính điều này cũng là sơ hở khi một vài sinh viên bỗng nhiên thấy mình không có điểm thi, mặc dù ngày thi vẫn đến lớp và làm bài. Rõ ràng, lỗi không biết thuộc về ai, nhưng chính cách vận hành những kì thi thế này sẽ lộ ra nhiều sơ sót về việc đánh mất bài thi, và phần thiệt thòi lúc nào cũng là sinh viên phải chịu. Tuy nhiên, một số trường tại Việt Nam cũng đã bắt đầu cho sinh viên thi trực tuyến một số môn học (như Triết học) với hình thức trắc nghiệm, và một số trường cũng đã sử dụng phần mềm kiểm tra đạo văn.
Với R và các trường quốc tế, bài thi sẽ làm online trên hệ thống để hạn chế thấp nhất việc gian lận. Đồng thời, luận văn cần súc tích, ngắn gọn khi được giới hạn bằng số từ (thường là từ 1000 tới 3000 từ). Tất nhiên, việc kiểm tra đạo văn và cách trích dẫn rất nghiêm ngặt, đạo văn còn là một hình phạt rất nặng, ảnh hưởng tới điểm và việc học tại trường. Các bài luận sẽ không cần phải in ra mà sẽ nộp trực tiếp lên hệ thống để kiểm tra. Với một số nhiệm vụ không phù hợp cho sinh viên khiếm thị, mình có thể đề đạt với cố vấn của môn học để thay đổi sao cho phù hợp hơn.
- Những điều mình học được từ cả hai trường
Đọc tới đây, chắc hẳn nhiều bạn sẽ nghĩ mình đang nghiêng hẳn về trường quốc tế. Đúng là như vậy, bởi họ có những thứ mà trường Việt Nam cần xem xét để cải thiện. Nhưng không vì thế mà mình chán khi học tại Việt Nam. Với mình, mỗi môi trường sẽ tôi luyện mình trưởng thành theo một cách khác.
Trường quốc tế đã rèn cho mình tính tự học, sự liêm chính trong học thuật, quản lí thời gian hiệu quả (vì có rất nhiều nhiệm vụ phải hoàn thành cùng một thời điểm). Tại Việt Nam, mình thấy được tự lập nhiều hơn khi nhận ít sự hỗ trợ từ trường. Mình biết tự chuyển đổi những cuốn sách và đề thi giấy, trau dồi kĩ năng làm việc nhóm. Tất cả những điều này mỗi sinh viên đều có thể học ở bất kì môi trường nào, và ở đâu cũng có những “điểm sáng” hay “điểm tối” của nó. Ví dụ, nếu ỷ lại vào chính sách không điểm danh, bạn có thể không hiểu bài giảng trên lớp khi tham gia học trường quốc tế.
Cuối cùng, mỗi sinh viên đều có cho mình những hướng đi riêng tại những ngôi trường khác nhau. Không quan trọng mình đang học ở đâu, quan trọng là mình đang học như thế nào. Tất nhiên, ai cũng có quyền mong muốn được học tại những ngôi trường tiến bộ, và cách mỗi sinh viên đang rèn luyện từng ngày là cách bạn đang nỗ lực để tiến tới ước mơ của bạn.
Phạm Minh Trung
Trả lời